Από το σχολικό έτος 2016-2017, στο 1^ο Πειραματικό Λύκειο Θεσσαλονίκης λειτουργεί το Εργαστήρι Ηθικής Ανάπτυξης. Αξιοποιώντας τις νεότερες ψυχολογικές θεωρήσεις για την Ηθική Ανάπτυξη (Kohlberg, Rest, Blasi, Turiel, Naravaez, Noddings κ.α.), τις κύριες προσεγγίσεις της ηθικής φιλοσοφίας (δεοντολογική, αρεταϊκή) και τα σημαντικότερα προγράμματα σπουδών ηθικής εκπαίδευσης που έχουν εφαρμοστεί διεθνώς, αποσκοπεί να καλλιεργήσει τις ακόλουθες ηθικές δεξιότητες:

• Ηθική κρίση: αναφέρεται στη βελτίωση του επιπέδου ηθικής αιτιολόγησης των μαθητών μέσα από τη διδασκαλία και την ανάλυση ηθικών διλημμάτων. Τα διλήμματα αναλύονται με τη βοήθεια θεωριών της ηθικής φιλοσοφίας και αφορούν σε ζητήματα μακρο-ηθικής και μικρο-ηθικής.
• Ηθική ευαισθησία: συμπληρώνει την προηγούμενη δεξιότητα και στοχεύει στη γνωστική και συναισθηματική πρόσληψη ηθικής υφής καταστάσεων. Στο πλαίσιο της ηθικής ευαισθησίας εντάσσεται, επίσης, η καλλιέργεια συναισθηματικών δεξιοτήτων (π.χ. ενσυναίσθηση, εναλλαξιμότητα ρόλων κ.α.).
• Γνωρίσματα χαρακτήρα: η ηθικότητα είναι άσκηση αυτογνωσίας. Υπό αυτή την έννοια, η προσπάθεια των μαθητών να ανακαλύψουν τον εαυτό τους, τις αρετές και τις αδυναμίες του και η σύνδεσή του με το αξιακό πλαίσιο της κοινωνίας στην οποία ζουν αποτελεί κεντρικό στόχο της δεξιότητας αυτής. Οι κοινωνικές αξίες πραγματεύονται, έτσι, στο φώς της ιδιαιτερότητας του εαυτού κάθε μαθητή και συνυφαίνονται με την ιδιοπροσωπία του. Σε συνδυασμό με την ηθική ευαισθησία, τα γνωρίσματα χαρακτήρα συντείνουν στην καλλιέργεια εσωτερικών κινήτρων για την ηθική πράξη και συμπεριφορά.
• Κοινότητα Δημοκρατίας και Ευθύνης (ΚΔΕ): η ηθικότητα δεν αναπτύσσεται σε κοινωνικό κενό. Φύεται και ανθεί στο πλαίσιο των κοινωνικών σχέσεων του σχολείου. Η ΚΔΕ αποσκοπεί να καλλιεργήσει συνδυαστικά δημοκρατική συνείδηση στους μαθητές, έμπρακτο ενδιαφέρον και αγάπη για την ευθύνη και ηθικό κλίμα στο σχολείο. Οι μαθητές κατανέμονται σε ομάδες αρμοδιοτήτων και αναλαμβάνουν ένα μέρος της ευθύνης για τη λειτουργία της σχολικής κοινότητας. Άξονας λειτουργίας της είναι ο ηθικός διάλογος, ο οποίος ασκείται στη Γενική Συνέλευση, το κεντρικό όργανο της κοινότητας με ισότιμη συμμετοχή όλων των μελών της.

Το Εργαστήρι Ηθικής Ανάπτυξης έχει, επιπρόσθετα, ερευνητικό προσανατολισμό, με την έννοια ότι, με έγκυρα επιστημονικά εργαλεία, εκτιμά την επίδραση των δραστηριοτήτων του στις ηθικές δεξιότητες των μαθητών και θέτει τα ευρήματα των εκτιμήσεων αυτών στη διεθνή επιστημονική συζήτηση για την ηθική εκπαίδευση.

Το Εργαστήρι Ηθικής Ανάπτυξης στην προσπάθειά του για διάχυση, εμπλουτισμό και συνεχή αναβάθμιση των δραστηριοτήτων του είναι ανοιχτό στη συνεργασία με λύκεια της χώρας.

Υπεύθυνοι του εργαστηρίου είναι ο Θεοδόσης Συκάς, Οικονομολόγος και η Κική Αντικλουλάνη, Θεολόγος, που διδάσκουν στο 1^ο Πειραματικό Λύκειο Θεσσαλονίκης.